Luchtkwaliteit in Zeist

SMAL

SMAL Zeist is een burgerinitiatief dat zo goed mogelijk wil meten aan de luchtkwaliteit in de gemeente Zeist. Dat doet SMAL aan de hand van fijnstofmetingen.
Fijnstof wordt in Nederland gezien, na kanker en hart- en vaatziekten, als derde oorzaak van een verkorting van de gemiddelde levensduur. Het zorgt voor een verslechtering van de productiviteit en heeft een negatief effect op de gezondheid.

De officiële metingen van het RIVM worden op geselecteerde locaties in het land uitge-voerd. Tussen die locaties in wordt er door middel van modellen en berekeningen een uitspraak gedaan over de fijnstof niveaus op die tussenliggende locaties.
Om die reden is SMAL Zeist de uitdaging aangegaan om op meerdere locaties met relatief goedkope sensoren continue te gaan meten en inzicht te geven in de niveaus van de fijnstof in de gemeente Zeist.

Meetstation operationeel in Lyceumkwartier

Zondag 8 maart 2020 heeft SMAL een operationeel meetstation opgeleverd in onze wijk. Deze werkt 24/7 en geeft een beeld van de hoeveelheid fijnstof in de lucht, de temperatuur, de relatieve vochtigheid en de luchtdruk.
Meest actuele gegevens van dit meetstation zijn hier uit te lezen.

Wilt U de hoeveelheid fijnstof vergelijken met andere meetstations in de gemeente Zeist dan kijkt U op deze website .

Verder wordt de meetdata verstuurd naar LuftDaten [link]
Van daaruit wordt de data ook gedeeld met het RIVM [Link] en kunt U alle meetstations in Nederland zien en hun metingen vergelijken.

Bosbrand Verlengde Slotlaan – 20 april 2020

De brandhaard was in de buurt van het Boshijgerslaantje aan de Verlengde Slotlaan in Zeist. Er stond een stuk bos in brand van 200 vierkante meter, meldde Veiligheidsregio Utrecht (VRU). Een politiehelikopter vloog boven het gebied om de brandweer op de grond aanwijzingen door te geven. Rond 06.00 uur ’s ochtends was het vuur onder controle. Het nablussen heeft daarna nog uren geduurd.

Enkele dagen na de brand
Brand op de locatie Verlengde Slotlaan / Boshijgerslaantje

SMAL Zeist meet vroegtijdig de effecten een brand bij het Boshijgerslaantje
In de nacht van maandag 20 april 2020 rapporteert het meetstation in het Lyceumkwartier
een verhoogde concentratie fijnstof (PM2.5 en PM10)

Het meetstation begint vanaf 03:20 uur een eerste piek te vertonen en enige tijd later gaan ook de concentraties in de wijken Patijnpark en Utrechtseweg sterk omhoog.

De effecten van de maatregelen tegen SARS-CoV-2 op de luchtkwaliteit in Zeist

In de gemeente Zeist wordt er al langere tijd op wijk/buurtniveau gemeten aan de
luchtkwaliteit (fijnstof).
De afgelopen periode is gebleken dat de luchtkwaliteit vrij plotseling is veranderd.

Uit bovenstaande grafieken is goed op te maken dat in Zeist de concentraties fijnstof (PM2.5 en PM10) in februari 2020 een duidelijke beweging naar beneden hebben gemaakt. Ook vergeleken met dezelfde periode in 2019 zijn de concentraties fijnstof lager. In dezelfde periode in 2019 vertoont de fijnstof-grafiek niet dezelfde sprong.

Aanleiding
De meteorologische omstandigheden (temperatuur, relatieve vochtigheid en luchtdruk)
lijken niet de aanleiding te zijn voor dit dal, omdat deze geen vergelijkbare beweging vertonen.
Ook lopen de meteorologische omstandigheden van deze periode in 2020 behoorlijk in de pas met de metingen uit 2019.

Wel was de lucht in januari 2020 bovengemiddeld vochtig. Omdat de fijnstof-sensoren daar gevoelig voor zijn kunnen de metingen in die periode daardoor een wat vertekend beeld opleveren.

Vanwege de timing lijkt het erg aannemelijk dat de plotselinge verandering in
luchtkwaliteit een relatie heeft met de maatregelen die wereldwijd genomen zijn tegen het SARS-CoV-2 virus (in de volksmond “Corona”).

De in Zeist gemeten concentraties zijn een combinatie van enerzijds de wereldwijde afname van de uitstoot van schadelijke stoffen, en anderzijds de lokale afname. Er zijn ondanks de “intelligente lockdown” maatregelen, nog wel activiteiten die vervuiling veroorzaken. Zo vindt er nog steeds goederentransport en vuilverbranding plaats. Ook moet er nog steeds energie worden opgewekt.

Inzicht op de lange termijn

Om beter te kunnen bepalen hoe sterk de relatie is tussen de maatregelen tegen SARSCoV-2 en de luchtkwaliteit is het belangrijk om door te gaan met meten. Op die manier kan bepaald worden wat de seizoens-invloeden zijn, en hoe/of de luchtkwaliteit weer gaat veranderen op het moment dat de maatregelen worden versoepeld of opgeheven.

Verschillen per wijk

Vrijwel alle wijken vertonen een verbetering van de gemiddelde luchtkwaliteit.
In de wijk “Centrum Zeist” is de verbetering echter het meest opvallend: ongeveer 65%.

De effecten van het vuurwerk rond de jaarwisseling zijn bewust buiten de resultaten van deze grafiek gehouden.
De grafiek van ultra-fijnstof (PM2.5) heeft een vergelijkbare vorm

Notitie : in een aantal delen van Zeist bevindt zich nu nog maar een klein aantal meetstations. Nadat de maatregelen tegen SARS-Cov-2 versoepeld worden, zal het uitleveren van meetstations weer worden hervat en zal het aantal meetstations in die omgeving verder toenemen.

Landelijke effecten
Volgens een analyse van de satelietmetingen van het KNMI uit 2019 en 2020 is onder meer de concentratie stikstofdioxide (NO₂) in de atmosfeer als gevolg van de maatregelen om COVID-19 in te dammen, boven Nederland tussen de 20 en 60 procent afgenomen.
Daarbij wordt gebruik gemaakt van de Sentinel-5P satelliet met het TROPOMI-instrument, dat de volledige luchtkolom meet, aangevuld met waarnemingen op de grond van bekende bronnen.

Bron: https://www.knmi.nl/over-het-knmi/nieuws/afname-luchtvervuiling-boven-nederland

Het RIVM meet, net zoals SMAL, de concentraties op leefniveau. De luchtverontreiniging op leefniveau neemt veel minder af dan de satellietbeelden tonen. Het RIVM schat de tijdelijke verbetering van de luchtkwaliteit op 10 tot 20 %, dat is aanzienlijk minder in de satellietbeelden te zien is.
Bron: https://www.rivm.nl/nieuws/rivm-verwacht-tijdelijke-verbetering-luchtkwaliteit-doorcoronacrisis
Om te bepalen welk effect de COVID-19 mitigerende maatregelen op de langere termijn hebben op de luchtkwaliteit in Zeist is het belangrijk om gedurende het hele jaar, bij verschillende weersomstandigheden gedurende alle seizoenen, te meten. Op die manier kan ook bepaald worden of de luchtkwaliteit weer verslechterd op het moment dat het “normale” leven weer begint.

Disclaimer:
Deze rapportage is gebaseerd op de ruwe, ongekalibreerde fijnstof-metingen van SMAL Zeist:
https://smal.meten-natuurlijk.nl/
De metingen van SMAL Zeist worden real-time doorgestuurd naar het RIVM, waar ze worden voorzien van een kalibratie. Voor gekalibreerde metingen wordt verwezen naar de website van het RIVM.
https://samenmeten.rivm.nl/
De gemeten fijnstof concentraties zijn niet alleen afhankelijk van de aanwezige hoeveelheid fijnstof op immisieniveau (= leefniveau, zo rond de 1,5 meter boven de grond). Ook atmosferische omstandigheden zoals windsnelheid en -richting, en het verticale temperatuurverloop spelen een rol. Daarnaast kunnen de ongekalibreerde meetgegevens vertekend worden door een hoge relatieve vochtigheid, omdat kleine vochtdruppeltjes ten onrechte ook als fijnstof worden aangemerkt.
Door de gemeten fijnstof concentraties te middelen over een langere periode worden de variabele/verstorende invloeden verkleind en blijft voornamelijk de gemiddelde fijnstof concentratie . Dit maakt het eenvoudiger om trendmatige ontwikkelingen te zien, al onderdrukt het tevens uitschieters die ook schadelijk voor de gezondheid kunnen zijn. Voor dit soort trendmatige inzichten moet er gedurende langere tijd gemeten worden, bij voorkeur continu en op dezelfde manier.